( list bez koperty)

22.III.1920

Kochani Rodzice!

Dostałem parę dni temu list pierwszy z nowej kwatery krakowskiej i z opisu całej podróży w tamte strony przekonałem się, że łatwiej mnie z moimi 100ma ludźmi i 70ma końmi etc przenieść się na inne miejsce niż jednej familiji z Jarosławia do Krakowa.

To trzeba sporo cierpliwości do tego interesu – no ale jakoś to poszło.

Jakżeż się tam cała sprawa przedstawia? Jakie mieszkanie i co Mama na nie powiedziała? Bo to grunt. Pisała Mama do mnie że jedzie w zapluskwioną kamienicę. Czy to rzeczywiście, czy może zwykły zwrot retoryczny? Przypominam że obecnie Państwo konsulowie gen. nie mieszkaliby chyba w mieszkaniach z takim przyjemnym dodatkiem. Proszę mi dokładnie o nowych stosunkach napisać. Zdaje się jednak, że co do lata to Mama ma rację; tam w gorącu przesiadywać, nie bardzo miła rzecz. No i aprowizacya będzie krucha.W każdym razie wiem nareszcie, dokąd mam moje listy adresować. Czy przynależność moja jest już do Podgórza czy tam Krakowa, bo tutaj co parę dni coraz nowe jakieś arkusze musi się wypełniać, gdzie o także różne interesa zapytują. Proszę mi to wyjaśnić.

U nas tu na ogół spokój. Pisałem już w poprz. liście , że mieliśmy od 3-13/III wyprawę na Owrucz. Miasteczko to leży 75 km przed naszym frontem przy kolei Mozyrz – Korostyń. Wyrzuciło się z tamtąd tych marnych bolszewików, stałem tam za bateryą przez 6ego i całą noc a 7ego rano wyruszyliśmy z powrotem zabierając ze sobą dosyć na drogę z magazynów bolszew. z których oni wogóle nie zdołali nic wynieść, gdyż zaatakowaliśmy ich niespodziewanie o świcie.Czuli się tak daleko od frontu bezpiecznymi i nie dobrze na tem wyszli. Zrobić tak ten marsz w jedną stronę i do Dniepru niedaleko. Okolica tam przyjemna, bo pagórkowata i wsie są , a nie jak tutaj sam las. Zabudowani jesteśmy należycie , ludzi się mają dobrze, konie wspaniale się trzymają, teraz też sucho na piasku i jeżdżę konno i ujeżdżalnia z działami.

Strzelbę dostałem już na zimowe polowanie za późno. Obecnie po wyprawie chodziłem raz pod wieczór za kurkami z chłopem, ale mię jakoś źle prowadził. Może teraz więcej czasu znajdę. Ale na nudy skarżyć się nie mogę, bo od rana do wieczora robota jest i czas mi leci piorunem.

Już Święta blisko ( mamy to marynowaną całą świnię). Szkoda że nie będę mógł przyjechać , ale muszę się obyć tylko smakiem. Staszek w rozkazie ma urlop na 3 mies.przyznany, lecz tymczasem depeszą urlopy akadem. są wstrzymane. Przypuszczam, że list ten akurat gdzieś przed samą Wielkanocą dojedzie więc zarazem moje życzenia „Wesołego Alleluja” przyłączam i uściski Kochanym Rodzicom i Juruńciowi.

Tadeusz 

( list bez koperty)

17.III.1920

Kochani Rodzice!

Dostałem wszystkie rzeczy w porządku i za nie dziękuję. Nie pisałem bo parę dni potem mieliśmy wyprawę na Owrucz[1] ( leży 75 km przed naszym frontem) Trwała od 3-13 /III , byliśmy w Owruczu i po wysadzeniu tamże mostów wróciliśmy z powrotem na dawne miejsce.

Ciągle mam tak mało czasu, cały czas zajęty tutaj te kolosalne odległości, nim się coś załatwi to trwa całymi dniami. Dobrze że Staszek się postarał o urlop, czas mu się uczyć. Jak w Podgórzu, stamtąd jeszcze żadnej nie dostałem wiadomości.

Zaczną się wnet ciągi słonek i kaczek, tu będzie tego dosyć – tylko żeby czas złapać.

Święta na karku, lecz urlopu spodziewam się dopiero w kwietniu.

Uściski i ucałowania

Tadeusz

---

[1] miasto na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim 

Na początku 1920 bolszewicy rozpoczęli przygotowania do ofensywy. Dowódca 4 DP otrzymał zadanie przeprowadzenia szeregu wypadów, by rozpoznać siły nieprzyjaciela i zdezorganizować jego wysunięte oddziały. 5 marca 1920 zorganizowana została grupa wypadowa kpt. Rudolfa Matuszka w składzie: II i III batalion 10 pp, pół batalionu 14 pp, kompania 4 pułku saperów, pluton konnych strzelców i 4 bateria 4 pap. Jej zadaniem było opanowania ważnego węzła kolejowego – Owrucza. Grupa wyruszyła dwiema kolumnami. Wieczorem główne siły wypadu dotarły do linii Bieguń – Horodec, a grupa wspierająca doszła do Salizówki i Łoknickiej Rudni. Następnego dnia konny zwiad grupy wypadowej stwierdził, iż w Wielednikach przebywa pododdział 200 Rosjan. Kpt. Matuszek zdecydował zniszczyć go uderzeniem dośrodkowym. Przeciwnik zdołał jednak wcześniej wycofać się w kierunku Noryńska. O świcie następnego dnia zdecydowano się nacierać na Owrucz, broniony przez bolszewicką brygadę. II/ 10 pp z plutonem saperów miał atakować od południa przez Szwaby, zniszczyć most kolejowy przez Noryń i zamknąć przeciwnikowi możliwość odwrotu na Ignatopol, III/10 pp i pluton saperów miały zająć dworzec kolejowy i zniszczyć mosty kolejowe na północ od dworca. Kompania 14 pp atakowała od zachodu. W odwodzie pozostawała 2 kompania 14 pp. Natarcie przebiegało według planu. Jednak II/10 pp nie zdołał zamknąć drogi odwrotu bolszewikom. Pościg aż do Narodycza kontynuował oddział kawalerii ppor. Łubieńskiego. Oddział spowodował paniczną ucieczkę przedstawicieli bolszewickiej administracji i wojska. Pododdział zwiadu opanował punkt łączności telefonicznej. Kpt. Matuszek, korzystając ze zdobytych łączy, nakazał batalionowi z Noryńska marsz do Owrucza celem „wsparcia” załogi przed spodziewanym atakiem polskim. Bolszewicy nie przeczuwając podstępu postąpili zgodnie z „rozkazem”. Rano 8 marca grupa wypadowa wycofała się z Owrucza. Zdobyto wiele wozów z materiałem wojennym. Opuszczając miejscowość podpalono składy z amunicją i zniszczono działa.

Wiesław Wysocki: 10 Pułk Piechoty 1918-1939. Warszawa Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 1997